2003 yılında sayaç ve takograf sektörünü geliştirmek, kamu kurum ve kuruluşları ile üretici ve tüketiciler arasında bir köprü oluşturmak için kurulmuş bir sivil toplum teşkilatı olan ÖLÇÜBİR (eski adıyla ESİDER), 2010 yılında yeniden yapılanarak, sektörün sorunlarına çözüm aramaya devam ediyor. Derneğin Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Reşat Görür ile görüşerek, derneğin faaliyetleri hakkında daha detaylı bilgi ve sektörün sorunlarıyla ilgili değerlendirmelerini aldık.

ÖLÇÜBİR  (Ölçüm Sanayicileri ve İşadamları Birliği Derneği); ölçü aletleri sektörünü geliştirmek, kamu kurum ve kuruluşları ile üretici ve tüketiciler arasında bir köprü oluşturmak için kurulmuş bir sivil toplum teşkilatıdır.

2003’te kurulan ve merkezi Ankara’da bulunan ÖLÇÜBİR, Türkiye’de sayaç imalatı ve takograf konusunda faaliyet gösteren yerli üreticileri bünyesinde barındırmaktadır. ÖLÇÜBİR’in faaliyet alanı kapsamında su, elektrik ve doğalgaz sayaçları; ayrıca takograflar bulunmaktadır.

Bugün için üye sayımız 18’dir. Rmg, Eas, Elsel, Alpamış, Kalekalıp, Manas, Mak-say, Sayot, Vikotech, Smartmeter, Norm, Bestaş, Tetaş, Destaş, Takosan, Mebi, Ölçüsan olarak 17 yerli üreticimiz vardır. Ayrıca test ve kalibrasyon kuruluşu olan Ugetam da üyemizdir.

‘‘Doğalgaz Türkiye’de sağlam zeminlere oturdu’’

 Doğalgaz sektörü, Türkiye’nin en övünebilecek sektörlerinden biri konumundadır. 1988 yılında fizibilite çalışmalarıyla Ankara’da başlayan doğalgaz, İGDAŞ gibi kuruluşlarda yetişen elemanlarla da tüm gaz dağıtım şirketlerine okul görevi yaptı. Ayrıca bilinçli olarak sürekli kendilerini yenilediler. Gaz okulu olarak bu görevi şimdi Ugetam aldı. 

Elektrik sektörüne baktığımızda, maalesef özelleştirmeler Türkiye’de çok geç başladı. Son beş-altı ay içinde ciddi çalışmalar yapıldı ve özelleştirmeler başladı. Elektrikteki durum özelleştirmelerden dolayı ileriye doğru gitmektedir. Verimlilik, kalite, doğru ölçüm, yatırım maliyetleri, uzaktan izlenmesi, kontrol edilmesi konuları artık önem kazanmaya başladı.

Su sektörü ise maalesef gelişmiş ülkelerin 30-40 yıl gerisinde bulunuyor. Ancak özelleştirmeler başladığında su işletmeleri ve su dağıtım firmaları 21. yüzyılı yakalamaya başladıklarında; su sektörünün gerçek anlamda başarılı olacağına inanıyorum. 

‘‘AB standartlarında takograf uygulamasına geçilmesi kaçınılmazdır’’

 Takograf  sektöründe ise AB üyelik sürecinde aday ülke statüsündeki ülkemizde, birçok uygulamada görüldüğü gibi takograf konusunda da AB ülkelerinde, 1 Mayıs 2006 tarihinden itibaren 3821/85 EC Ek 1 B’de tanımlanan dijital takografa geçilmiştir. AB ülkelerinin teknik şartnamesini 10 yılda tamamlayarak birçok ertelemeden sonra geçmeyi zorlanarak başardıkları bu takograf uygulaması, bazı AB ülkelerinde hala uygulanamamaktadır. Uygulanan ülkelerde de ciddi sıkıntılar ve tartışmalara sebep olmaktadır. 

Bu sıkıntıların sebebi, dijital takograf uygulamasının, son derece güçlü bir teknik alt yapı gerektirmesi, kullanıcı ve denetleyicilerin çok iyi bir eğitim ihtiyacından kaynaklanmaktadır. Dijital takograf uygulamasında kullanılan akıllı kartlar, bu kartların ve cihazın tip onayı süreçleri oldukça zor ve pahalıdır. 

‘‘AB dijital takografına geçiş konusunda Türkiye son derece yumuşak bir süreç politikası uygulamalıdır’’

Ayrıca, dijital takograf üretimi konusunda hala yeterli rekabet koşulları oluşmamıştır ve bu cihazları dünyada sadece dört büyük firma üretebilmektedir. Oligopol piyasa koşulları gerekçesiyle, dijital takografların son kullanıcıya ulaştığı fiyat, oldukça pahalıdır. Yine ve maalesef dijital takograflar konusunda ülkemizde henüz yerli bir üretici yoktur. O halde, AB dijital takografına geçiş konusunda Türkiye son derece yumuşak bir süreç politikası uygulamalıdır.

Sektörün sorunları hakkında başlıca birkaç konuya değinmek istiyorum. Öncelikle periyodik muayene durumu var, şöyle açıklayayım: “Tamir, imalat veya ithalat sonrası ilk muayenede olmak üzere, muayenesi talep edilen ölçü ve ölçü aletlerinin beyannamede belirtilen sayısına göre adet başına uygulanan indirim oranlarının ‘periyodik muayene’ için de, uygulanması” durumu var. Bu durum Bakanlıkça halledildiğinde sektörün devam eden zararı ortadan kalkmış olacaktır. 

“Ekonominin gelişmesi yeni yapılan girişimlere bağlıdır”

Bunun yanı sıra Çin tehlikesi sayaçlar ve merdiven altı üretim dikkat edilmesi gereken konular arasında bulunmakta. Çünkü bu tür üretimler sektörün önünde engeldir, kaldırılması gerekir. Şunu unutmamak gerekir, bu sektörün gelişmesi, muhakkak ülkenin de gelişmesine katkı sağlayacaktır. Türk sanayicisi ne kadar gelişirse o kadar güçlü bir Türkiye’den bahsedebiliriz. Günümüze baktığımızda ekonominin toparlanması da ancak ve ancak yeni girişimlere bağlı. Türkiye neden dünyanın 17’nci Ekonomisi? Yerinde duran ve gerek yeni isimler, gerek yeni yapılanmalar içine girmeyen bir ülkeden 17’nci olması beklenmezdi. Girişimlerimizin peşini bıraksaydık sanırım 17 değil 57’inci sırada dahi olamazdık. 

“Sanayicinin koşulları korunmalı”

Ekonomiye baktığımızda da benzer bir çıkarım yapabiliriz. Ekonomistlerimizden Mafhi Eğilmez’in de değindiği gibi, ABD ekonomisi toparlanamıyor, AB ekonomilerinde iyiye doğru gidiş söz konusu değil, Japonya 15 yıldır bir türlü düzlüğe çıkamıyor, Yunanistan batmış durumda, İspanya’nın kredi notu düşüyor, çıktı çıkıyor denilen İrlanda bir bankayı kurtarabilmek için 35 milyar avro harcama aşamasında bulunuyor. Yani bir ülkenin sanayicisi, ülkenin bel kemiği konumunda. Bunu önemsemek lazım. Ülkemiz de, şayet dünyada 17’nci sıradaysa bu sanayisinin kuvvetli olmasına bağlı. Bu da sanayicinin koşullarını korumakla oluyor, başka türlü değil. 

“Sayaç yaşı çok önemli bir konu”

EPDK’nın belirlediği abonelik bedelleri yine ayrıca masaya yatırılması gereken konulardan. Değinilebilecek konular arasında sayaç yaşı konusu var. Sayaç yaşı nedir ve neden önemlidir? Kısaca açıklayayım. ÖLÇÜBİR olarak bu konuya ayrı bir önem veriyoruz. Bilindiği gibi hareketli mekanizmalar, zamanla çevresel faktörlerin de etkisiyle önemli ölçüde etkilenmektedir. Tüm bu etkiler nedeniyle de ölçüm hassasiyetleri bozulmaktadır.Ülkemizde elektrik sayaçlarının büyük bölümü, TEDAŞ’ın ilgili müesseselerince okunup faturalandırılmaktadır. Su sayaçları belediyelerin su işletmelerince, gaz sayaçları ilgili dağıtım firmalarında okunmakta veya okutulmaktadır. 

Sayaç yaşı geçmiş olan sayaçları değiştirmek gerekmektedir. Aksi takdirde sayacın ölçme hassasiyeti giderek azalmaktadır. Okuma elemanları gerek manuel, gerekse dijital olarak (el terminalleri ile) okudukları sayaçların “abone no, seri no, ilk tüketim, son tüketim vs.” bilgilerinin yanında sayacın üretim yılı bilgisini de idareye taşımaları durumunda işletmeler abone bazında periyodik muayenesi gelen veya süresi geçmiş sayaç bilgilerine ulaşmış olacaklardır.

Ayrıca takografta yönetmelik çıktı ama yönetmelik üzerinde sorunlar var. Bunların çözülmesi lazım. 

“Yazılım, sistemin neredeyse merkezi haline geldi”

Dünyada yazılım giderek önem kazanıyor. İdarelerin bunu anlamaları gerekir. Örneğin doğalgaz dağıtım şirketisiniz; oldukça iyi, çağı yakalamış bir yazılım kullanmanız lazım. Çağ öyle bir yere doğru gidiyor ki, üretiminizi ve çabanızı hem sayabilmeniz hem kontrol edebilmeniz çok önemli. Artık yeni uygulamalar söz konusu. Bu değişim bakış açısıyla başlıyor. Yazılım, sistemin neredeyse merkezi haline geldi. Bunu anlatmak da bir bakıma bizim işimiz. Çünkü o zaman tüm sistem ve sektör bu durumdan olumlu etkilenecektir. Örneğin dünyada diğer yeni bir eğilim olarak akıllı şebeke sisteminide verebiliriz. 

“2010 yılı derneğimiz için çok verimli bir yıl oldu”

Üyelerimizle gerçekleştirdiğimiz toplantıların sonucunda, ESİDER isminin ölçü sektörünün tamamını kapsamadığı konusunda karar kıldık. Bu nedenle 2010 projelerimiz arasına isim değişikliğini de aldık. Böylece ESİDER (Elektronik Sayaç İmalatçıları Derneği) adı; ÖLÇÜBİR  (Ölçüm Sanayicileri İşadamları Birliği Derneği) adı ile değişti. Yeni ismimizle takograf üyelerinin ESİDER isminden dolayı mağduriyetini kaldırdığımız gibi; ÖLÇÜBİR adı ile yol aldığımızda, yeni üye alımının da önü açılmış olmaktadır. ÖLÇÜBİR adının tüm sektöre esenlik getirmesini diliyorum. 

2010 yılı ÖLÇÜBİR için çok verimli bir yıl oldu. 2010 yılında gerçekleştirdiğimiz çalışmalar arasında, takip edenler fark edecektir, 2010 yılına yeni sayfalarla, yeni başlangıçlarla “Merhaba” dedik. 

İlk ÖLÇÜBİR konferansımızı gerçekleştirdik, WIN Fuarı’nda dernek adına iki konferans daha sunduk. 2010 Çalıştay hazırlıklarındayız. Her yıl olduğu gibi bu yıl da ramazan ayı iftarında sanayiciyi ve yetkilileri bir araya getirerek, gündemle ilgili keyifli sohbetlerde bulunduk. 

Ayrıca ÖLÇÜBİR komisyonu kurduk. Böylece sorunlarımızı daha ayrıntılı ve profesyonel irdeleyebileceğiz. 

Önemli konulardan biri de elbette dünyanın en popüler sayaç dergisi olan, METERING International ile –ÖLÇÜBİR’in yayına hazırladığı ve 2007’den beri çıkmakta olan- TRSAYAÇ arasında; 2010’da yazı ortaklığı anlaşması imzalamamız oldu. Böylece artık tüm dünyada  neler olup bittiğini METERING International’in makalelerinden seçkin örneklerle takip edebileceksiniz.

ÖLÇÜBİR kurumsallaşma yolunda ilerlemekte ve yeni adımlar atmakta. Ölçüm sektörünün sorunlarına çözüm yolları bulup takip etme amacıyla yola çıkmış bir sivil toplum kuruluşu olarak yeni üyelerimizi aramıza bekliyoruz. Az önce belirttiğim gibi isim değişikliğimiz ölçüm sektöründeki tüm kuruluşları kapsaması bakımından önemliydi. Tekrar hayırlı olsun demek istiyorum.