Özel sektöre ait uluslararası izlenebilirliği olan ilk ve tek enerji verimliliği ve kalibrasyon laboratuvarına sahip, enerji verimliliği danışmanlık şirketi olan S&Q Mart, gerçekleştirdiği bir çok ilkle adından söz ettiriyor. S&Q Mart Akademi’nin eğitim programı ve laboratuvarından, “konut kontrolü” programına kadar firmanın faaliyetlerini ve hedeflerini S&Q Mart Sertifikasyon Müdürü Murat Erkol ve Enerji Verimliliği Proje Müdürü Ali Özgenç ile görüştük. 

 

S&Q Mart’ın kuruluşu ve çalışma alanları hakkında bize bilgi verebilir misiniz?

Murat Erkol: S&Q Mart 1991 yılında, Türk sanayisinin geliştirilmesi için Danimarka’nın teknoloji üssü Force Technology ile ortaklaşa kuruldu. İlerleyen dönemlerde kuruluşumuz %100 Türk kuruluşu oldu. Sektörün bir çok konuda liderliğini yapıyoruz. Bazı konularda ilkleri gerçekleştiriyoruz. Örneğin TSE’den bile önce Türkiye’nin ilk uluslararası izlenebilir kalibrasyon laboratuvarı, bizim laboratuvarımızdır. Kalibrasyon konusunda TÜRKAK’tan akreditasyonumuz var. Yine Inspection 3. Party Control dediğimiz A- tipi muayene kuruluşuyuz. Hem ulusal hem uluslararası projelerde imzamız var. Yine çokça bilinen yönetim sistemleri belgelendirme konusunda uluslararası akreditasyonumuz var. Aynı zamanda CE ürün belgelendirilmesi konusunda, Avrupa Birliği’nin tanımış olduğu “onaylanmış kuruluş” belgemiz var. Bir de S&Q Mart Akademi adında, kalite ve teknik konularda kurumlara, özel ve genel katılıma açık kişisel gelişim eğitimleri veren bir eğitim firmamız var. Eğitim bölümümüzde EİE’den ana gündem konumuz olan enerji laboratuvarı ve EVD-Enerji Verimliliği Danışmanlık şirketi olarak onayımızı aldık. Sektördeki, kamu haricinde ilk özel laboratuvarı olan EVD kuruluşuyuz. Şu anda da diğer EVD kuruluşları da bizden laboratuvarımızı kullanmak üzere talepte bulunuyorlar. 

 

Ali Özgenç: Türkiye’de şu anda 38 tane EİE tarafından yetkilendirilmiş EVD var. Biz 38. şirket olarak en son yetkilendirilen şirketiz. Zaten bizden sonra, bu yıl için başvurular durduruldu. Kurduğumuz laboratuvar ile enerji yöneticisi eğitimlerinde karşılaştığımız bir takım sorunlara çözüm bulmaya çalışıyoruz. Çünkü eğitimlerin daha etkin olması gerektiğini düşünüyoruz. İstanbul’da uygulama eğitimlerinin yapılabileceği laboratuvar ne yazık ki yoktu. Bütün EVD eğitimlerinde uygulama bölümü, Ankara’da EİE’de yapılır. Herkes oraya yöneldiği için teorik eğitimlerin ardından, uygulama eğitimlerine hemen geçebilmek pek mümkün olmuyordu ve böylelikle eğitim etkinliğini kaybetmiş oluyordu. Biz de teorik ve uygulama eğitimlerinin bir arada yapılabilmesini sağlamak için İstanbul’da böyle bir laboratuvar kurmayı planladık. Burada da esas amacımız daha etkin bir eğitim sağlamak. Öncelikle kendimiz için sonra da yararlanmak isteyen diğer EVD şirketeri için. 

 

Laboratuarda nasıl çalışmalar yapılabiliyor? Örnekler verebilir misiniz?

Ali Özgenç: Öncelikle Enerji Yöneticisi eğitimleri ikiye ayrılıyor. Bina Enerji Yöneticisi ve Sanayi Enerji Yöneticisi yetiştiriliyor. Bu iki yönetici adaylarının da ortak olan alanları var. Yalıtım konusu genel olarak binada biraz daha ağırlıklı olmak üzere, yanma, yakıtlar, baca sistemleri brülör sistemleri kazanlar, pompa sistemleri, fan sistemleri, basınçlı hava sistemleri, soğutma sistemleri, aydınlatma sistemleri, kompanzasyon sistemleri, frekans invertör uygulamaları gibi konuları örnek olarak verebiliriz. İşte laboratuvarımızda da bunların hepsini gösteren sistemler mevcut. 

 

Şu anda laboratuvarda mevcut olmasa da, yenilenebilir enerji kaynaklarıyla ilgili olarak da enerji yöneticisi adaylarına, uygulamalı modüller göstermek  istiyoruz. Mesela güneş panelleri sistemi ve yine modüler bir türbin sistemi kurmayı düşünüyoruz. Şu anda örneğin bir soğutma sistemi kurduk. Soğutma sistemini aldık parçalattık ve minimize ettik. Endüstriyel bir fırını, kendimize göre dizayn ettik. Böylelikle öğrenciler ölçüm noktalarını değişik yerlerden almanın artıları ve eksilerin rahatlıkla görebilecekler. EİE’den yapılan denetimde de çeşitli öneriler geldi onların da hepsini gerçekleştirdik zaten. 

 

Laboratuvardaki eğitimler nasıl gerçekleşiyor bilgi verebilir misiniz?

Murat Erkol: Enerji verimliliği uygulama eğitimlerini kendi bünyemizdeki elektrik mühendisi arkadaşlarla gerçekleştireceğiz. Eğitimlerimiz Ekim ayında başlayacak. Teoriyi de uygulama eğitimlerini de burada alacaklar. Laboratuvarımızı öyle bir dizayn ettik ki eğitime gelen kişi, ölçüm yapacağı cihazı eline alacak bire bir oradaki bütün her şeyi kullanacak, uygulayarak öğrenecek. Aynı salonda açık eğitim salonumuz da var. 

 

Uygulamayı izlerken, masasına oturup, notunu alıp, hesabını yapıp yine dönüp devam edebilecek. Diğer EVD şirketlerinden de çok güzel geri dönüşler alıyoruz. Biz zaman konusunda da değişiklik yaptık. Eğitimlerimizi saat 16:00 ila 20:00 arası yapacağız ve dolayısıyla çalışan insanları pek zorlamayacak ve eğitimler 20 gün sürecek. Hafta sonları da ders olacağı için çalışanlar işlerinden feragat etmek zorunda kalmayacak.

 

Enerji verimliliği eğitimlerinde, biz mevcudu tespit edip bunu nasıl verimli hale getirebilirizi öğrenmemiz ve bunu uygulamamız gerekiyor ama biz daha önceden aldığımız eğitimlerde, örneğin elektrik motorunu nasıl yaparız gibi konular anlatılıyordu. Dolayısıyla bu da çok etkin olmuyor çünkü ben elektrik motoru yapmayacağım. Ben mevcudu değerlendireceğim, ölçeceğim sonra bunu nasıl verimli hale getirebileceğimi bilmem gerekir. 

 

Binalarda enerji verimliliği için neler söyleyebilirisiniz?

Ali Özgenç: Binalara geldiğimiz zaman olay sadece enerji yöneticiliğiyle kalmıyor. Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği gibi bir yönetmelik var. Biz S&Q Mart Akademi olarak, enerji kimlik belgesi düzenlemek için gerekli kursları gerçekleştirmek için de yetkili bir firmayız. Enerji Kimlik Belgesi olmayan binalar için ruhsat verilmeyeceği söylendi fakat o kadar uzman yoktu, kullanım iznini uzattılar. Binalarda Enerji Verimliliği Şube Müdürlüğü’nden alınan veriler, yılbaşından 15 Mayıs 2011’e kadar yaklaşık 1.700 yeni binaya enerji kimlik belgesinin verildiğini gösteriyor. Ancak enerji kimlik belgesini almayan projeye ruhsat verilemeyeceği, Ocak ayından bu yana verilen ruhsat sayısının ise 91 bin 911 olduğu düşünüldüğünde, Türkiye’de sistemin henüz tam olarak oturmadığı görülüyor. Sadece devletin müdahaleleriyle bu iş biraz zor ama yönlendirici olan kurum ilk başta devlet. Devlet önce bunu kendi binalarında uygulayacak. Kendi okullarında, kamu binalarında, hastaneleri de bunu zorunlu olarak uygulatması gerekir. O bilinç bu şekilde oluşabilir. 

 

S&Q Mart olarak bundan sonraki hedefleriniz neler?

Murat Erkol: Yetkinlik gerektiren eğitimlerimizi arttırmak istiyoruz. İş güvenliği uzmanlığı eğitimlerini verebilmek için bakanlığa başvuruda bulunduk. Uzaktan e-eğitim gerçekleştireceğiz. O konuda bir yazılım programı üzerine çalışıyoruz ve denemeler yapılıyor. 

 

Yine Türkiye’de başka bir ilkimiz “konut kontrolleri”. Biz tarafsız kontrol ve muayene kuruluşu olarak özel cihazlarla ve özel eğitimli personelle aklınıza gelecek her türlü emlağı 15 ayrı konuda denetliyoruz. Yalıtım, sıhhi tesisat, ısıtma tesisatı, binanın yapısı, ince işleri, aydınlatma vs. gibi parametreleri değerlendirebiliyoruz. Örneğin duvarın içindeki demirin kalınlığını bile ölçebiliyoruz ve statiğine uygun mu değil mi onu kontrol ediyoruz. Akan sudan bile örnek alıp borulardaki kireçlenmeyi ölçüyoruz. Bu işi bir ekip yapıyor. 15 ana başlıktan istediğinizi alabiliyorsunuz. Örnek vermek gerekirse Lukoil, Akpet’i satın almadan önce bir değerlendirme yaptı. Bunun denetimini de biz yaptık. Biz Akpet’in elinde ne kadar tesis, depo var bunları tespit ettik. Daha sonra gayrimenkul değerler içerisindeki makinaları, makinaların bakım durumunu, maliyetini, fiyatlarını ve aklınıza gelebilecek her şeyi kontrol ettik. Lukoil bunların hepsini raporda gördü. Bu belki konut için erken olabilir, ancak yüksek nitelikli binalar ve ticari müesseseler için bu çok önemli. Bizim verdiğimiz raporla firmalar önünü görebiliyor.