A. Metin DURUK
ISKAV Yönetim Kurulu Başkanı

Geçen yıl on ikinci ayda 2019 yılı değerlendirmesini yaparken, ‘’İnşaat sektörü krizinin ülkeyi ve sektörümüzü büyük bir krize sürükleyeceği ve tedbir almamız gerektiği” tespitini yapmıştık. Ancak yaz aylarında başlayan kriz yalnız inşaatı değil; tüm sektörleri büyük bir krizin ve kaosun içine soktu. Tüm Türkiye’de sanayi, ticaret, taahhüt sektörü savrulmanın içindedir. İklimlendirme sektörünün de bundan etkilenmemesi düşünülemez. Hele inşaat sektörünün baş aktör olduğu düşünüldüğünde, iç pazara bağlı çalışan sektör kesimimizin büyük sıkıntılar yaşayacağı açıktır. 

Bu firmalarımızın acilen stokları azaltma yolu ile likite geçmeleri ve 2019’u bu şekilde karşılamaları gerekmektedir. Yüzde 40‘a varan TL faizi ve yüzde 7-11 döviz banka faizi ile borçlu üretim, ticaret ve taahhüt yapılması imkânsızdır. 

Risk faktörü taşıyan maliyetlendirme uzun yıllardır nispetten düşük enflasyonla çalışan sektörümüz için zor olacaktır ancak zorunludur. Bu durum öz sermaye noksanı olan Türkiye sanayini ve sektörümüzü tehdit etmektedir. Geçen ay rekor seviyeye çıkan konkordato talepleri domino etkisi yaratarak, büyük şirketlerden KOBİ’lere doğru yayılmıştır. Siyasi yönden yeni bir yönetim sistemine girmemiz ve bunun tanımlanmamış çalışma prensipleri sıkıntıyı artırmaktadır. 

Değerlendirme kuruluşlarının “Çöp” seviyesine indirdikleri kredi notumuz bizim borçlanma maliyetlerimizi artırmaktadır. Türkiye’nin ekonomik, sosyal, siyasal, uluslararası, ilişkiler yönünden en sorunlu dönemlerini yaşadığına hemfikiriz. Gerçekliği olduğu gibi kabul ederek çözüm yolları bulmamız gerektiği açıktır.

Çıkış yolu ihracat…
Ülkemizin yukarıda saydığım sorunları, ihracat yaparak ve turizm gelirlerini artırarak aşması mümkün görünüyor. Türk Lirası’nın düşük değerde olması iki sektörü de pozitif etkilemektedir. Halkımızın fakirleşmesini telafi etmemiz zorunludur ancak düşük değerli Türk Lirası aynı zamanda kendi üretim ve rekabet gücümüze dayalı sanayi üretimini ve turizm sektörünü desteklemektedir. Ancak bunun sağladığı rekabet gücü çok uzun süreli olamaz. 11.000 USD kişi başı milli gelir tüketimine alışan toplumumuz en kısa zamanda benzer tüketim seviyesi için talepte bulunacaktır. 7500 USD/kişi, hatta daha düşük milli gelir hesaplamaları yapılmaktadır. Bu seviyedeki gelirle, borçlu olan halkımızın yüksek tüketim seviyesi talebi çatışacak ve sosyal çalkantılara sebep olacaktır. Türkiye bir ila bir buçuk yıl içerisinde hızla üretim potansiyelini yukarılara çıkarıp, toplumun yaşam seviyesini yükseltmelidir.

İklimlendirme sektörünün örgütlü gücünü kullanarak ihracat potansiyelini artırması ve fakirleşme karşılığında sağladığı rekabet gücü ile sorunları hızla aşma imkânı vardır. Firmalarımız ciroları içindeki iç pazar payını azaltıp, ihracat payını artıracak tedbirler almalı ve yapılarını değiştirmeliler.

Türkiye’nin esas ihracat partneri AB ülkeleri olup, sanayimizin teknolojiye ve rekabet gücüne ulaşması gümrük birliği sayesinde olmuştur. Gümrük birliğinin zaafları olmakla birlikte, Türkiye AB hedeflerinden vazgeçmemelidir. Hele gümrük birliğinden çıkmak Türkiye sanayini boşluğa düşürür. AB pazarının yerine, aynı boyutta bir pazar koymamız imkânsız görünüyor. Gümrük Birliği Anlaşması’nın yarattığı üçüncü ülkelerle yapılan serbest ticaret antlaşması engelini görüşerek çözmemiz gerekiyor. 

İSİB (İklimlendirme Sanayi İhracatçı Birliği) çalışmaları özellikle zor, riskli, uzak pazarlar üzerine konumlanmıştır. Pakistan, Avustralya, Arjantin, Şili, Afrika ülkeleri hedef ülkelerimiz olup bu ülkelerle ilişkilerimiz ve ihracatımız artmaktadır. Bu yıl Afrika, Tanzanya çalışması bir model çalışmadır. Teknik toplantılarla tanıtım bir arada yürütülmektedir. Kaynak TİM Tanıtım Grubundan alınan destek ve İSİB bütçesi ile tamamlanacaktır. Tanzanya sonrası asgari iki Afrika ülkesinde daha benzer etkinliği gerçekleştirmek istiyoruz.

Türkiye uluslararası fuarlarda tanıtım için partner anlaşmalarını; İSİB bütçesi ile gerçekleştirmektedir. Chilventa’da 55 firmayla, Mostra Convegno Milano, ISH Frankfurt fuarlarında da 100’ün üzerinde firma ile temsil ediliyoruz. Hindistan, Afrika, Uzakdoğu ve Latin Amerika fuarlarına katılımı destekliyoruz.

Türkiye’nin önemli tanıtım imkânlarından birisi ise İstanbul-ISK-SODEX Fuarı olup; bu etkinlik ISKAV, İSKİD, DOSİDER, POMSAD, İZODER, TTMD, MTMD, ESSİAD, SOSİAD tarafından desteklenmektedir. ISK-SODEX 2019 yılı itibariyle 2-5 Ekim tarihlerinde gerçekleşecektir. Bundan sonra tek yıllarda yapılacak fuar, her zaman Ekim ayında olacaktır. 2018 Şubat’ta yapılan fuarımız İSİB’in ve derneklerin örgütlü desteği ile çok başarılı geçmiş, yüksek oranda yabancı ziyaretçi gelmiştir. Bu yıl hemen hemen tüm dünya ülkelerinden ticaret heyeti, ziyaretçi getirme potansiyelimiz ve tanıtımlarımız sonucu 15.000’i yabancı olmak üzere 90.000’i aşkın toplam ziyaretçiye ulaşmayı hedeflemekteyiz.

İSİB tanıtım faaliyetlerini EUROVENT-Sevilla, ASHREA-Antalya toplantılarına sponsor olarak sürdürmüş ve etkin tanıtımlar gerçekleştirmiştir. EUROVENT başkanlığının Sn. Naci Şahin tarafından yürütülmesi bize ülke tanıtım avantajı sağlamış olup, hedefimiz 2020 EUROVENT-SUMMIT toplantısını Antalya’da gerçekleştirmektir.

İSKİD öncülüğünde yürümekte olan URGE çalışmaları içinde Yalın Dönüşüm, BİM vs. danışmanlıkları, B2B ticaret heyetleri ve eğitim çalışmaları başarı ile sürdürülmektedir. İkincisi Ağustos ayında bitecek olan URGE çalışmasının, üçüncüsünün yapılması için hazırlıklara başlanmıştır. 2019 Nisan ayında gerçekleşecek olan, TMMOB-MMO tarafından yürütülen TESKON-İzmir keza önemli bir teknoloji toplantısı olarak; buluşma eğitim, seminer, sempozyum ve panellere sahne olacaktır.

Sektörün önemli ihtiyaçlarından biri olan teknolojiyi takip etme, eğitim, yayın ve sertifikalandırma konularında ISKAV çalışmalarını sürdürmektedir. Eğitimcilerin eğitimi olarak tanımladığımız teknik lise ve yüksekokul eğitmenlerinin güncel ihtiyacı teknolojiye ulaşma, yeni üretim tesislerini görme konusunda yapılan bir haftalık toplantılar Türkiye’nin çeşitli eğitim kurumlarından gelen eğiticilerle başarı ile gerçekleştirilmiştir. TOBB ve çeşitli sektör firmaları bu etkinliğe sponsor olmuşlardır.

Test, Ayar, Dengeleme (TAD) sertifika çalışmaları MTMD, TTMD desteği ile sürmekte olup, uluslararası karakter kazanması için NEBB ile görüşmeler yapılmaktadır.
EUROVENT ve REHVA’nın sürdürdüğü “Commissioning” çalışmaları İSKİD/TTMD/MTMD/ISKAV Komisyonu tarafından sürdürülmekte olup, iki/üç yıl içinde altyapı çalışmalarının tamamlanması hedeflenmektedir. SOSİAD-AREA çalışmaları, özellikle gazlar konusunda, ülkemize güncel gelişmeleri takip imkânını sağlamıştır ve çalışmaların sertifikalandırma/eğitim safhasını kapsaması konusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile görüşmeler sürdürülmektedir.

TOBB bünyesinde kurulan SOSİAD/İSKİD/ESSİAD/ISEDA ve ISKAV’dan oluşan çalışma grubu MYK içinde konuyu tanımlamaya çalışmaktadır. SOSİAD bu konuda AB ayağını takip etmektedir. TOBB bünyesinde sürdürülen İklimlendirme Meclisi çalışmaları ise tüm kurumların bilgi alışverişinde bulunduğu merkezi değerlendirme yapılan bir yapıdır. TOBB, bünyesi içinde sektör zamanını dolduran strateji belgesini yenilemek istemektedir. Keza aynı yapı içerisinde meslek standartlarını ve yeterliliklerini tanımlayan çalışma gruplarını oluşturmuş ve başarı ile sonuçlandırmıştır.

Eğitim konusunda, ISKAV, İSKİD, TTMD, İZODER, POMSAD dernekleri, İstanbul Büyükşehir Belediyesi İSMEK Genel Müdürlüğü ile beraber, sektöre usta ve yardımcı eleman yetiştirmek amacıyla Merter-Güngören’de bir bina ile eğitim salonları ve laboratuvarları devreye sokmuşlardır. Burada sertifikalı eğitimler başlamıştır.
ISKAV bundan sonraki hedefi olan “İSMEK içinde sektör eğitim modülü”nü hazırlayıp, İŞKUR ile Milli Eğitim Bakanlığı onaylı sertifikalı ve ücret destekli eğitimi devreye almada son aşamaya gelmiştir. Bunun, programın önemli bir eleman eksikliğini karşılayacağını düşünüyoruz. 

Uzun yıllardır başarı bursu vererek sürdürdüğümüz YTÜ Makine Mühendisliği İklimlendirme Dalı Sertifika Programı’ndan desteklenmesi sonucu yetişen gençlere, koçluk, staj imkânı ve iş garantisi vererek yetenekli makine mühendislerini sektöre kazandırmayı hedeflemekteyiz.

Sektörümüzde Ar-Ge merkezleri hızla artmış ve 30’u geçmiştir. Ar-Ge merkezlerimizin, teknoloji üretmede Avrupa ile yarışmakta olduğunu çeşitli fuarlarda görmekteyiz.
Sonuç olarak, sektörümüzün örgütlü gücü sayesinde -krizin sebep olacağı bir takım firma kayıplarını bir kenara koyarsak- bu krizden daha güçlenerek çıkma imkânımız vardır. Bunun için tüm derneklerimiz, TOBB İklimlendirme Meclisi, İSİB stratejik bir ve üç yıllık çalışma plan ve hedeflerini koyup ilan etmeli ve bunları takip ederek sonuç almalıdır.
Daha etkin, rekabetçi, inovatif bir sektöre ulaşmak dileğiyle…