Tesisat Dergisi 266. Sayı (Şubat 2018)

108 Tesisat / Şubat 2018 tesisat.com.tr MAKALE Prof. Dr. Ahmet Arısoy İstanbul Teknik Üniversitesi Makina Fakültesi Giriş P is su tesisatı veya atık su tesisatı, sıhhi tesisat ola- rak isimlendirdiğimiz binalardaki tesisatın önemli bir parçasıdır. Bina içi pis su tesisatı kullandığımız suyu, şehir kanalizasyonuna aktarır. Buradaki en önemli özellik bu akışın doğal olarak gravite ile sağlanmasıdır. Pis su bina içinde kendiliğinden şehir kanalına doğru akar. Ancak şehir kanalının altında kalan kotlarda pis su pompalanarak kanal seviyesine yükseltilir. Bu yazıda tamamen doğal akışla çalışan bina pis su tesisatı ele alınacaktır. Bina içindeki pis su tesisatı bu standartta şematik olarak Şekil 1’de gösterilmiştir. Bu tesisat kullanma yerleri veya sıhhi tesisat gereçleri (fixture) ile başlar ve bina dışından geçen şehir ana atık su kanalına kadar devam eder. Binalardaki başlıca su kullanım yerleri lavabolar, banyolar, yer yıkama giderleri (yer süzgeç- leri), tuvaletler ve mutfak olarak sayılabilir. Geleneksel pis su tesisatı buralardan gelen suların kalitesi konusunda ayrım yapmaz ve aynı boru sistemiyle bütün pis su toplanarak kana- lizasyona deşarj edilir. Bu tip ayrım yapmayan sistemler, TS EN 12056-2 standardında Sistem I, II ve III olarak ele alınmıştır. Hâlbuki günümüzde pis sular, siyah su (helalardan gelen) ve gri su (diğer yerlerden, örneğin lavabolardan gelen) olarak ayrılmakta ve bu yeni tesisat yaklaşımı TS EN 12056-2 stan- dardında Sistem IV olarak tanımlanmaktadır. Bu durumda gri suyu geri kazanarak tekrar kullanmak mümkündür. Bu yazıda ayrılmamış, geleneksel tesisat üzerinde durulacaktır. Türkiye’de pis su ve yağmur suyu tesisatı projelendi- rilmesi ve yapımı TS EN 12056-1, TS EN 12056-2 ve TS EN 12056-3 kapsamında tanımlanır. TS EN 12056-1 Genel kurallar ve performans kurallarını verir. TS EN 12056-2 Sıhhî tesi- sat boru sistemi – tasarım ve hesaplamasını verir. TS EN 12056-3 ise yağmur suyu tesisatıyla ilgilidir. Bu yazıda TS EN 12056-2 Türk standardı kapsamındaki konular verilecektir. Bu standart, EN 12056-2 standardının tercümesidir. Ancak bu tercüme çok kötü yapılmıştır, terminoloji yanlıştır ve bu nedenle anlaşılması çok zordur. Tavsiye edilen, orijinal stan- dardı kullanmaktır. Aslında Türkiye’de geleneksel olarak kullanılan pis su BİNA İÇİ PİS SU BORULARININ HAVALANDIRILMASI Şekil 1. Bina içi pis su tesisatı şematik gösterimi